Willem Glasbergen

Ontmoeting

Een vriend vroeg mij onlangs: waarom praten mensen eigenlijk? Ietwat verrast begon ik te zoeken naar woorden. Met praten delen we wat ons bezig houdt en wat ons met elkaar verbindt. Ik gebruikte de metafoor van het maken van puzzels. Iedereen is voor zichzelf met een puzzel bezig en gemerkt of ongemerkt geven we door te praten puzzelstukjes door. Voorbeelden van puzzelstukjes zijn visies, ervaringen en adviezen. Niet altijd heb je zelf wat aan een stukje. Maar soms kun je iemand anders erg blij maken met wat jij te vertellen hebt. Sta je hiervoor open, dan begint een stuk bewustwording van betekenis. Communicatie kun je dat ook noemen: het delen van betekenis.

Wat willen mensen er mee bereiken, vroeg hij daarna. Die vraag raakt de kern. Door op zoek te gaan naar overeenkomsten tussen jezelf en met wie je aan het praten bent, breng je het niveau van betekenis delen op een hoger niveau. Je leert de ander(en) beter kennen, en jezelf niet te vergeten. Misschien komen jullie gezamenlijk tot een begrijpelijke verzameling puzzelstukjes. Een dergelijk beeld zal je nooit alleen kunnen bereiken. Ooit gehoord van de blinde vlek in het oog? Ieder heeft zo zijn eigen blinde vlekken en je hebt de ander nodig om je daar op attent te maken. Door te accepteren dat je niet alle wijsheid in pacht hebt en de ander in zijn waarde te laten, geef je anderen de mogelijkheid iets nieuws met jou te delen.

Maar wat als je het ergens niet mee eens bent, vervolgde hij? Laat dan van je horen. Een zwijgende meerderheid is namelijk nietszeggend. Kracht is nodig om je als individu gehoord te weten. Maar door als dommekracht lukraak bevooroordeelde boodschappen te ventileren zul je merken dat je mensen alleen maar van je verwijdert. Ga dialoog aan en besef dat jouw waarheid niet de enige is. In de wetenschap toets je bevindingen met zelfontworpen instrumenten en de geschiedenis leert dat verfijning van die instrumenten nieuwe waarheden aan het licht brengt. In religie liggen interpretaties ten grondslag aan het handelen naar lang bestaande inzichten en de geschiedenis wijst hier uit dat vaak het bestaansrecht van een religieuze beweging op het spel staat in plaats van alleen maar het bestaansrecht van een visie. Waarheid is relatief en kun je niet alleen bevatten.

Met alle communicatiemiddelen die ons tegenwoordig van dienst zijn in het zoeken naar verhalen komen we een heel eind. Het vinden van gelijkgestemden lijkt steeds eenvoudiger te zijn geworden om te kunnen delen. Niets van dat is even waar. Groepen vinden elkaar en keren zich tegen anderen. Strijd is losgebarsten om de interpretatie van een NOS journaal, of dat van bijvoorbeeld Al Jazeera. Waarheid is wat men hoort en ziet. En er is zo veel. Als individu word je geacht zelf verantwoordelijk te zijn voor je eigen handelen en toch accepteren moderne media de stigmatisering van individuen op basis van gelijk ogende kenmerken van één van de collectieven waar zij toe behoren. Hulde daarom voor schrijvers als Khaled Hosseini en Kader Abdolah, omdat zij de westerse wereld een blik geven in de belevingswereld van anderen die ver weg lijken te zijn. Je kunt je identificeren met die individuen en dat voor hun, net als voor jezelf, het leven ook een heftige puzzeltocht is. Dat juist geschreven boeken mensen zo weten te raken geeft aan dat we niet op zoek zijn naar moderne leiders om hun interpretaties te volgen. Wij zijn op zoek naar authentieke helden om geïnspireerd te raken en daar zelf onze eigen betekenis door te laten leiden.

Ik merk dat ik de hele tijd aan het woord ben. De kracht van een ontmoeting zit in het delen met elkaar. Ik houd nu mijn mond en luister.

Juni 2007 – Veerstichting essay